Karl Friedrich Abel, född 1723 i Köthen, död den 20 juni 1787 i London, var en tysk tonsättare och virtuos på viola da gamba,

Karl Friedrich Abel
Porträtt av Karl Friedrich Abel målat av Thomas Gainsborough.
Född22 december 1723[1][2][3]
Köthen[4][5][6]
Död20 juni 1787[7][1][2] (63 år)
London[5][8][2]
BegravdSt Pancras Old Church
Medborgare iTysk-romerska riket
Utbildad vidThomasschule
SysselsättningKompositör[2], gambist
FöräldrarChristian Ferdinand Abel[5][6]
Redigera Wikidata
I denna artikel
används tonnamnen
B och H.

Se olika skrivsätt.

Biografi redigera

Abels far var även han gambist och en äldre bror, August Abel (1717–1794) var en framstående violonist. Abel studerade för Johann Sebastian Bach och fick sedan anställning under Johann Adolph Hasse vid hovkapellet i Dresden. Abel blev dock osams med Hasse, och begav sig ut på resa. Slutligen kom han 1759 till London där han tillsammans med Johann Christian Bach ledde en rad berömda konserter, och senare dog 1787.[9]

Som gambaspelare var Abel särskilt beundrad för sitt uttrycksfulla sätt att framföra långsamma satser. Som kompositör var Abel av sin samtid högt skattad, även i Sverige, som en i raden av de mästare som stilistiskt föregick de stora wienklassikerna. Han har efterlämnat bland annat konserter, stråkkvartetter och sonater.[9]

Verkförteckning redigera

  • Symfoni Op. 1 nr.1 i B-dur, WK 1
  • Symfoni Op. 1 nr.2 i C-dur, WK 2
  • Symfoni Op. 1 nr.3 i D-dur, WK 3
  • Symfoni Op. 1 nr.4 i Ess-dur, WK 4
  • Symfoni Op. 1 nr.5 i F-dur, WK 5
  • Symfoni Op. 1 nr.6 i G-dur, WK 6
  • Symfoni Op. 4 nr.1 i D-dur, WK 7
  • Symfoni Op. 4 nr.2 i B-dur, WK 8
  • Symfoni Op. 4 nr.3 i Ess-dur, WK 9
  • Symfoni Op. 4 nr.4 i C-dur, WK 10
  • Symfoni Op. 4 nr.5 i G-dur, WK 11
  • Symfoni Op. 4 nr.6 i D-dur, WK 12
  • Symfoni Op. 7 nr.1 i G-dur, WK 13
  • Symfoni Op. 7 nr.2 i B-dur, WK 14
  • Symfoni Op. 7 nr.3 i D-dur, WK 15
  • Symfoni Op. 7 nr.4 i F-dur, WK 16
  • Symfoni Op. 7 nr.5 i C-dur, WK 17
  • Symfoni Op. 7 nr.6 i Ess-dur, WK 18
  • Symfoni Op. 10 nr.1 i E-dur, WK 19
  • Symfoni Op. 10 nr.2 i B-dur, WK 20
  • Symfoni Op. 10 nr.3 i Ess-dur, WK 21
  • Symfoni Op. 10 nr.4 i C-dur, WK 22
  • Symfoni Op. 10 nr.5 i D-dur, WK 23
  • Symfoni Op. 10 nr.6 i A-dur, WK 24
  • Symfoni Op. 14 nr.1 i C-dur, WK 25
  • Symfoni Op. 14 nr.2 i Ess-dur, WK 26
  • Symfoni Op. 14 nr.3 i D-dur, WK 27
  • Symfoni Op. 14 nr.4 i B-dur, WK 28
  • Symfoni Op. 14 nr.5 i G-dur, WK 29
  • Symfoni Op. 14 nr.6 i Ess-dur, WK 30
  • Symfoni Op. 17 nr.1 i Ess-dur, WK 31
  • Symfoni Op. 17 nr.2 i B-dur, WK 32
  • Symfoni Op. 17 nr.3 i D-dur, WK 33
  • Symfoni Op. 17 nr.4 i C-dur, WK 34
  • Symfoni Op. 17 nr.5 i B-dur, WK 35
  • Symfoni Op. 17 nr.6 i G-dur, WK 36
  • Symfoni i C-dur, WK 37
  • Symfoni i B-dur, WK 38
  • Symfoni i Ess-dur, WK 39
  • Symfoni i B-dur, WK 40
  • Symfoni i D-dur, WK 41
  • Sinfonia concertante för oboekvartett i B-dur, WK 42
  • Sinfonia concertante för oboekvartett i D-dur, WK 43
  • Periodical Overture i D-dur, WK 44
  • Overture to 'Love i a village' i D-dur, WK 45a
  • Overture to 'The summer's tale' i B-dur, WK 45b
  • Flöjtkonsert nr.1 i C-dur, WK 46
  • Flöjtkonsert nr.2 i e-moll, WK 47
  • Flöjtkonsert nr.3 i D-dur, WK 48
  • Flöjtkonsert nr.4 i C-dur, WK 49
  • Flöjtkonsert nr.5 i G-dur, WK 50
  • Flöjtkonsert nr.6 i C-dur, WK 51
  • Cellokonsert i B-dur, WK 52
  • Klaverkonsert Op. 11 nr.1 i F-dur, WK 53
  • Klaverkonsert Op. 11 nr.2 i B-dur, WK 54
  • Klaverkonsert Op. 11 nr.3 i Ess-dur, WK 55
  • Klaverkonsert Op. 11 nr.4 i D-dur, WK 56
  • Klaverkonsert Op. 11 nr.5 i G-dur, WK 57
  • Klaverkonsert Op. 11 nr.6 i C-dur, WK 58
  • Flöjtkonsert nr.7 i D-dur, WK 59
  • Cellokonsert i C-dur, WK 60
  • Stråkkvartett Op. 8 nr.1 i F-dur, WK 61
  • Stråkkvartett Op. 8 nr.2 i B-dur, WK 62
  • Stråkkvartett Op. 8 nr.3 i Ess-dur, WK 63
  • Stråkkvartett Op. 8 nr.4 i D-dur, WK 64
  • Stråkkvartett Op. 8 nr.5 i A-dur, WK 65
  • Stråkkvartett Op. 8 nr.6 i F-dur, WK 66
  • Flöjtkvartett Op. 12 nr.1 i C-dur, WK 67
  • Flöjtkvartett Op. 12 nr.2 i A-dur, WK 68
  • Flöjtkvartett Op. 12 nr.3 i F-dur, WK 69
  • Flöjtkvartett Op. 12 nr.4 i D-dur, WK 70
  • Flöjtkvartett Op. 12 nr.5 i B-dur, WK 71
  • Flöjtkvartett Op. 12 nr.6 i G-dur, WK 72
  • Stråkkvartett Op. 15 nr.1 i E-dur, WK 73
  • Stråkkvartett Op. 15 nr.2 i C-dur, WK 74
  • Stråkkvartett Op. 15 nr.3 i Ess-dur, WK 75
  • Stråkkvartett Op. 15 nr.4 i G-dur, WK 76
  • Stråkkvartett Op. 15 nr.5 i F-dur, WK 77
  • Stråkkvartett Op. 15 nr.6 i A-dur, WK 78
  • Raccolta för klaver i C-dur, WK 79a
  • Raccolta för klaver i B-dur, WK 79b
  • Triosonat Op. 3 nr.1 i G-dur, WK 80
  • Triosonat Op. 3 nr.2 i C-dur, WK 81
  • Triosonat Op. 3 nr.3 i B-dur, WK 82
  • Triosonat Op. 3 nr.4 i D-dur, WK 83
  • Triosonat Op. 3 nr.5 i A-dur, WK 84
  • Triosonat Op. 3 nr.6 i Ess-dur, WK 85
  • Triosonat Op. 9 nr.1 i A-dur, WK 86
  • Triosonat Op. 9 nr.2 i C-dur, WK 87
  • Triosonat Op. 9 nr.3 i G-dur, WK 88
  • Triosonat Op. 9 nr.4 i B-dur, WK 89
  • Triosonat Op. 9 nr.5 i D-dur, WK 90
  • Triosonat Op. 9 nr.6 i F-dur, WK 91
  • Triosonat Op. 16a nr.1 i G-dur, WK 92
  • Triosonat Op. 16a nr.2 i D-dur, WK 93
  • Triosonat Op. 16a nr.3 i C-dur, WK 94
  • Triosonat Op. 16a nr.4 i A-dur, WK 95
  • Triosonat Op. 16a nr.5 i D-dur, WK 96
  • Triosonat Op. 16a nr.6 i G-dur, WK 97
  • Triosonat Op. 16b nr.1 i G-dur, WK 98
  • Triosonat Op. 16b nr.2 i D-dur, WK 99
  • Triosonat Op. 16b nr.3 i C-dur, WK 100
  • Triosonat Op. 16b nr.4 i G-dur, WK 101
  • Triosonat för 2 violins & violoncell i A-dur, WK 102
  • Triosonat för 2 violins & violoncell i A-dur, WK 103
  • Triosonat för 2 flöjter & violoncell i G-dur, WK 104
  • Triosonat för 2 flöjter & violoncell i D-dur, WK 105
  • Triosonat för 2 flöjter & violoncell i G-dur, WK 106
  • Triosonat för 2 flöjter & violoncell i F-dur, WK 107
  • Triosonat för 2 flöjter & violoncell i c-moll, WK 108
  • Triosonat för 2 flöjter & violoncell i G-dur, WK 109
  • Triosonat för 2 flöjter & violoncell i G-dur, WK 110
  • Triosonat för 2 flöjter & violoncell i D-dur, WK 110a
  • Triosonat för 2 flöjter & violoncell i G-dur, WK 110b
  • Triosonat för 2 flöjter & violoncell i C-dur, WK 110c
  • Triosonat för 2 flöjter & violoncell i B-dur, WK 110d
  • Triosonat för 2 flöjter & violoncell i C-dur, WK 110e
  • Triosonat för 2 flöjter & violoncell i C-dur, WK 110f
  • Klavertrio Op. 2 nr.1 i C-dur, WK 111
  • Klavertrio Op. 2 nr.2 i F-dur, WK 112
  • Klavertrio Op. 2 nr.3 i D-dur, WK 113
  • Klavertrio Op. 2 nr.4 i B-dur, WK 114
  • Klavertrio Op. 2 nr.5 i G-dur, WK 115
  • Klavertrio Op. 2 nr.6 i Ess-dur, WK 116
  • Klavertrio Op. 5 nr.1 i B-dur, WK 117
  • Klavertrio Op. 5 nr.2 i G-dur, WK 118
  • Klavertrio Op. 5 nr.3 i E-dur, WK 119
  • Klavertrio Op. 5 nr.4 i C-dur, WK 120
  • Klavertrio Op. 5 nr.5 i A-dur, WK 121
  • Klavertrio Op. 5 nr.6 i F-dur, WK 122
  • Flöjtsonat Op. 6 nr.1 i C-dur, WK 123
  • Flöjtsonat Op. 6 nr.2 i G-dur, WK 124
  • Flöjtsonat Op. 6 nr.3 i G-dur, WK 125
  • Flöjtsonat Op. 6 nr.4 i E-dur, WK 126
  • Flöjtsonat Op. 6 nr.5 i F-dur, WK 127
  • Flöjtsonat Op. 6 nr.6 i G-dur, WK 128
  • Violinsonat Op. 13 nr.1 i G-dur, WK 129
  • Violinsonat Op. 13 nr.2 i F-dur, WK 130
  • Violinsonat Op. 13 nr.3 i A-dur, WK 131
  • Violinsonat Op. 13 nr.4 i B-dur, WK 132
  • Violinsonat Op. 13 nr.5 i C-dur, WK 133
  • Violinsonat Op. 13 nr.6 i Ess-dur, WK 134
  • Violinsonat Op. 18 nr.1 i G-dur, WK 135
  • Violinsonat Op. 18 nr.2 i A-dur, WK 136
  • Violinsonat Op. 18 nr.3 i C-dur, WK 137
  • Violinsonat Op. 18 nr.4 i Ess-dur, WK 138
  • Violinsonat Op. 18 nr.5 i B-dur, WK 139
  • Violinsonat Op. 18 nr.6 i F-dur, WK 140
  • Violinsonat i C-dur, WK 140a
  • Klaversonat i B-dur, WK 140b
  • Sonat för viola da gamba nr. 1 i C-dur, WK 141
  • Sonat för viola da gamba nr. 2 i A-dur, WK 142
  • Sonat för viola da gamba nr. 3 i D-dur, WK 143
  • Sonat för viola da gamba nr. 4 i G-dur, WK 144
  • Sonat för viola da gamba nr. 5 i A-dur, WK 145
  • Sonat för viola da gamba nr. 6 i e-moll, WK 146
  • Sonat för viola da gamba nr. 7 i G-dur, WK 147
  • Sonat för viola da gamba nr. 8 i A-dur, WK 148
  • Sonat för viola da gamba nr. 9 i G-dur, WK 149
  • Sonat för viola da gamba nr.10 i e-moll, WK 150
  • Sonat för viola da gamba nr.11 i C-dur, WK 151
  • Sonat för viola da gamba nr.12 i G-dur, WK 152
  • Sonat för viola da gamba nr.13 i G-dur, WK 153
  • Sonat för viola da gamba nr.14 i D-dur, WK 154
  • Sonat för viola da gamba nr.15 i G-dur, WK 155
  • Sonat för viola da gamba nr.16 i D-dur, WK 156
  • Sonat för viola da gamba nr.17 i e-moll, WK 157
  • Sonat för viola da gamba nr.18 i D-dur, WK 158
  • Sonat för viola da gamba nr.19 i G-dur, WK 159
  • Sonat för viola da gamba nr.20 i D-dur, WK 160
  • Sonat för viola da gamba nr.21 i D-dur, WK 161
  • Sonat för viola da gamba nr.22 i C-dur, WK 162
  • Sonat för viola da gamba nr.23 i A-dur, WK 163
  • Sonat för viola da gamba nr.24 i A-dur, WK 164
  • Sonat för viola da gamba nr.25 i D-dur, WK 165
  • Sonat för viola da gamba nr.26 i D-dur, WK 166
  • Sonat för viola da gamba nr.27 i G-dur, WK 167
  • Sonat för viola da gamba nr.28 i D-dur, WK 168
  • Sonat för viola da gamba nr.29 i D-dur, WK 169
  • Sonat för viola da gamba nr.30 i C-dur, WK 170
  • Sonat för viola da gamba nr.31 i G-dur, WK 171
  • Sonat för viola da gamba nr.32 i D-dur, WK 172
  • Sonat för viola da gamba nr.33 i A-dur, WK 173
  • Sonat för viola da gamba nr.34 i G-dur, WK 174
  • Sonat för viola da gamba nr.35 i A-moll, WK 175
  • Sonat för viola da gamba nr.36 i F-moll, WK 176
  • Sonat för viola da gamba nr.37 i A-dur, WK 177
  • Sonat för viola da gamba nr.38 i G-dur, WK 178
  • Sonat för viola da gamba nr.39 i A-dur, WK 179
  • Sonat för viola da gamba nr.40 i D-dur, WK 180
  • Sonat för viola da gamba nr.41 i D-dur, WK 181
  • Sonat för viola da gamba nr.42 i G-dur, WK 182
  • Sonat för viola da gamba nr.43 i A-dur, WK 183
  • Sonat för viola da gamba nr.44 i C-dur, WK 184
  • Arpeggio för viola da gamba i D-dur, WK 185
  • Allegro för viola da gamba i D-dur, WK 186
  • Stycke för viola da gamba i D-dur, WK 187
  • Tempo fi minuetto för viola da gamba i D-dur, WK 188
  • Adagio för viola da gamba i D-dur, WK 189
  • Vivace för viola da gamba i D-dur, WK 190
  • Andante för viola da gamba i D-dur, WK 191
  • Stycke för viola da gamba i D-dur, WK 192
  • Stycke för viola da gamba i D-dur, WK 193
  • Stycke för viola da gamba i D-dur, WK 194
  • Stycke för viola da gamba i D-dur, WK 195
  • Fuga för viola da gamba i D-dur, WK 196
  • Stycke för viola da gamba i D-dur, WK 197
  • Allegro för viola da gamba i D-dur, WK 198
  • Stycke för viola da gamba i D-dur, WK 199
  • Tempo di minuetto för viola da gamba i D-dur, WK 200
  • Tempo di minuetto för viola da gamba i D-dur, WK 201
  • Stycke för viola da gamba i D-dur, WK 202
  • Stycke för viola da gamba i D-dur, WK 203
  • Con variatione för viola da gamba i D-dur, WK 204
  • Stycke för viola da gamba i d-moll, WK 205
  • Stycke för viola da gamba i d-moll, WK 206
  • Allegro för viola da gamba i d-moll, WK 207
  • Stycke för viola da gamba i d-moll, WK 208
  • Adagio för viola da gamba i d-moll, WK 209
  • Minuetto för viola da gamba i D-dur, WK 210
  • Allegretto för viola da gamba i A-dur, WK 211
  • Allegro för viola da gamba i A-dur, WK 212
  • Menuett för klaver i C-dur, WK 213
  • Menuett för klaver i D-dur, WK 214
  • Menuett för klaver i G-dur, WK 215
  • Menuett för klaver i G-dur, WK 216
  • Marsch i F-dur, WK 217
  • Marsch i F-dur, WK 218
  • Marsch i F-dur, WK 219
  • Marsch i F-dur, WK 220
  • Marsch i F-dur, WK 221
  • Marsch i B-dur, WK 222
  • Marsch i F-dur, WK 223
  • Andante för stråkkvartett i Ess-dur, WK 224
  • Flöjtkvartett i F-dur, WK 225
  • Flöjtkvartett i D-dur, WK 226
  • Flöjtkvartett with viola da gamba i G-dur, WK 227
  • Violoncellduett i D-dur, WK 228
  • Concertino för 2 klarinetter i Ess-dur (lost), WK 229
  • 5 adagios för stråkkvartett, WK 230
  • Dolly's eyes are so bright, WK 231
  • 4 soli för flöjt (lost), WK 232
  • Frena le belle lagrime, WK deest

Utvalda verk med opus-nummer redigera

  • Op. 1: 6 Ouvertyrer eller sinfonior (1761)
  • Op. 2: 6 Sonater för klaver och violin och violoncell (ad libitum) (1760)
  • Op. 3: 6 Triosonater för 2 violiner och generalbas (1762)
  • Op. 4: 6 Ouvertyrer eller sinfonior (1762)
  • Op. 5: 6 Sonater för klaver och violin och violoncell (ad libitum) (1762)
  • Op. 6: 6 Sonater för klaver och flöjt (1763)
  • Op. 7: 6 Symfonier (1767)
  • Op. 8: 6 stråkkvartetter (1768)
  • Op. 9: 6 Triosonater för violin, violoncell och basso continuo (1771)
  • Op. 10: 6 Symfonier (1771)
  • Op. 11: 6 Konserter för klaver och stråkar (1771)
  • Op. 12: 6 Flöjtkvartetter (1774)
  • Op. 13: 6 Sonater för klaver och violin (1777)
  • Op. 14: 6 Symfonier (1778)
  • Op. 15: 6 Stråkkvartetter (1780)
  • Op. 16: 4 Triosonater för 2 flöjter och generalbas (1781)
  • Op. 16: 6 Triosonater för violin, viola och violoncell (1782)
  • Op. 17: 6 Symfonier (1785)
  • Op. 18: 6 Sonater för klaver och violin (1784)

Referenser redigera

Noter redigera

  1. ^ [a b] Bibliothèque nationale de France, BnF Catalogue général : öppen dataplattform, läs online, läst: 10 oktober 2015, licens: öppen licens.[källa från Wikidata]
  2. ^ [a b c d] Paul de Roux, Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays, andra utgåvan, vol. 1, Éditions Robert Laffont, 1994, s. 4, ISBN 978-2-221-06888-5.[källa från Wikidata]
  3. ^ Encyclopædia Britannica, Carl Friedrich Abel, läst: 9 oktober 2017.[källa från Wikidata]
  4. ^ unknown value, Абель, Карл Фридрих, Entsiklopeditjeskij leksikon.[källa från Wikidata]
  5. ^ [a b c] unknown value, Абель, Riemanns musiklexikon (1901–1904).[källa från Wikidata]
  6. ^ [a b] William Barclay Squire, Abel, Karl Friedrich, Dictionary of National Biography, 1885–1900.[källa från Wikidata]
  7. ^ William Barclay Squire, Abel, Karl Friedrich, Dictionary of National Biography, 1885–1900, ”He returned to London in 1785, and occasionally played at concerts until his death, which took place, hastened by his habits of intemperance, June 20, 1787.”.[källa från Wikidata]
  8. ^ unknown value, Абель, Карл Фридрих, Brockhaus och Efrons encyklopediska lexikon, band I 1890.[källa från Wikidata]
  9. ^ [a b] Svensk Uppslagsbok, Band 1, 1947-1955.

Externa länkar redigera